Táo bón ở trẻ dưới 1 tuổi? Cách khắc phục như thế nào?

Thưa bác sỹ, con tôi được 4 tháng rưỡi, cháu bị táo bón và chậm lên cân. Tôi đã đưa cháu đi khám ở Viện Dinh dưỡng Trung ương và được kê đơn gồm Aquadetrim, CeeLin, Lactomin Plus, sữa Frisolac comfort pha với nuớc cháo (30g thịt + 20 g rau + 30 g gạo) trong 3 tuần. Tôi đã thực hiện được gần 2 tuần, mấy ngày đầu cháu đi ngoài rất tốt nhưng bây giờ cháu lại bị táo bón. Tôi muốn hỏi là có phải dùng Lactomin Plus trong thời gian dài sẽ gây ra táo bón đúng không, mong bác sỹ trả lời giúp. (Phùng Minh Hạnh)

Trả lời:

Táo bón ở trẻ là tình trạng phân ít, rắn, khô, khi thời gian giữa hai lần đi ngoài quá dài trên 3 ngày. Tính chất phân thường rắn, có khi thành viên như phân dê, số lần đi ngoài ít (với trẻ dưới 1 tuổi đi ngoài dưới 1 lần trong ngày).

Đối với trẻ dưới 1 tuổi: Thông thường đi đại tiện 2 – 3 lần một ngày, nhưng nếu trẻ chỉ đi ngoài 1 lần trong 1ngày và phân trẻ vẫn mềm dẻo,khối lượng bình thường thì vẫn không gọi là táo bón.

Các nguyên nhân dẫn tới táo bón ở trẻ nhỏ dưới 2 tuổi:

1/ Chỉ yếu do sai lầm chế độ ăn uống
- Ăn chưa đủ số lượng hàng ngày: ăn thiếu, ăn ít
- Do chế độ ăn nhiều bột và đường nên thiếu chất bã hoặc do uống ít nước
-  Trẻ ít vận động
- Ăn sữa bò dễ bị táo bón hơn trẻ bú sữa mẹ
- Mẹ bị táo bón con bú sữa mẹ cũng dễ bị táo bón
- Trẻ uống ít nước, ăn ít hoa quả, ít rau xanh

2/ Do giảm trương lực ruột trong bệnh còi xương, suy dinh dưỡng, thiếu máu

3/ Do tổn thương thực thể ở đường tiêu hoá:
- Như các dị tật bẩm sinh (phình đại tràng bẩm sinh, dãn đại tràng. Táo bón thường bắt đầu sớm ngay sau khi đẻ và thường kéo dài hàng tháng)
- Các tổn thương tiêu hoá mắc phải: trẻ nứt hậu môn, trĩ, nên đi ngoài bị đau gây co thắt hậu môn.

Cách xử trí khi trẻ dưới 1 tuổi táo bón

1/ Cho trẻ ăn đủ số lượng hàng ngày
2/ Cho trẻ uống nhiều nước hàng ngày
3/Cho trẻ ăn nhiều rau xanh và hoa quả: Chọn các rau có tính chất nhuận tràng như khoai lang, mồng tơi, rau dền, Khi nấu bột và cháo phải băm nhỏ, ăn cả cái. Cho trẻ ăn các loại hoa quả chuối tiêu, đu đủ, bưởi cam, quýt, thanh long. Khi trẻ bị táo bón không nên cho trẻ ăn cà rốt, hồng xiêm, táo.
- Trẻ ăn sữa bò bị táo có thể pha thêm 1 thìa nước quả như cam, quýt, vào cốc sữa cho trẻ hoặc có thể pha sữa bằng nước cháo cho trẻ từ 4 tháng tuổi trở lên
Mẹ bị táo bón cho con bú thì phải điều trị táo bón cho mẹ: Ăn nhiều rau quả, uống nhiều nước
- Xoa bụng cho trẻ theo khung đại tràng từ phải qua trái ngày 3 – 4 lần vào khoảng giữa hai bữa ăn để kích thích làm tăng nhu động ruột

Những trường hợp táo bón cần phải cho trẻ đi khám tại bệnh viện
- Táo bón kéo dài trên 1 tuần, thay đổi chế độ ăn không có tác dụng
- Táo bón sau khi trẻ mới sinh, chướng bụng
- Táo bón ảnh hưởng đến tiêu hóa: Kém ăn, gầy sút, suy dinh dưỡng, kèm theo nôn

Đơn thuốc điều trị mà bạn đang sử dụng cho bé không phải là nguyên nhân gây nên táo bón trở lại của trẻ. Nếu đúng là nguyên nhân táo bón do dinh dưỡng thì bạn chỉ cần thay đổi chế độ ăn, nếu trẻ đi ngoài quá khó bạn có thể đôi khi phải thụt tháo, nhưng không nên thụt tháo luôn. Hãy dùng nước ấm hoặc dung dịch muối 9%0 (dung dịch muối đẳng trương) bơm vào hậu môn 100 – 150ml.

Chúc bạn và bé khoẻ mạnh.

BS Phạm Thanh Thuỷ